اجزای اصلی :

سیستم برق خودرو بطور کلی از پنج قسمت اصلی تشکیل شده است که طرز کار هرکدام را توضیح می دهیم.

تولیدکننده برق:

در خودروهای قدیمی دینام و در خودروهای جدید آلترناتور وظیفه تولید برق را برعهده دارد،اما در واقع می توان گفت کارکرد هردو یکی است.دینام یا آلترناتور نیروی مکانیکی را که از گردش موتور حاصل میشود به واسطه یک تسمه دریافت میکند;سپس طی فرایندی آن را به برق12 ولت تبدیل کرده و به ذخیره کننده برق تحویل می دهد.در واقع وظیفه دینام یا آلترناتور این است که ذخیره کننده برق یا باتری را در زمان روشن بودن خودرو شارژ کند.

ذخیره کننده برق:

ذخیره برق در خودرو توسط باتری انجام میشود. یعنی برقی را که در زمان روشن بودن موتور از دینام یا آلترناتیو تحویل گرفته، در خود ذخیره می‌کند و در غیاب موتور به مصرف‌کننده‌ها از جمله بالابر شیشه، رادیو، چراغ‌ها، فلاشر، برف‌پاک‌کن، استارت و…میرساند.باتری خودرو دارای یک قطب مثبت و یک قطب منفی است  که مواد تشکیل دهنده آنها بسته به نوع خودرو  متفاوت بوده ولی کارکرد آنها مشابه یکدیگر است.

توزیع کننده برق:

توزیع کننده برق خودرو وظیفه رساندن برق به مصرف کننده ها از تولید کننده را برعهده دارد.سیم های روکشدار توزیع کننده برق بسته به نوع مصرف کننده متفاوت بوده و انواع مختلفی دارند.برا یجلوگیری از بی نظمی در سیستم برق خودرو سیم های هم مسیر را داخل یک لوله پلاستیکی قرار داده و یا با چسب برق بهم می چسبانند تا  شناسایی آنها راحت تر باشد.

کنترل کننده برق:

به دکمه ها و کلیدهای که در مسیر توزیع کننده برق قرار میگیرند کنترل کننده گفته می شود.با استفاده از این کنترل‌کننده‌ها، سرنشینان می‌توانند فعال یا غیرفعال بودن مصرف‌کننده، سرعت و شدت مصرف برق یا حالت و جهت آن را کنترل کنند.بعنوان مثال کلید فن خودرو یک کنترل‌کننده است که با استفاده از آن می‌توان شدت مصرف برق را کنترل کرد.

مصرف کننده برق:

لوازم برقی موجود در خودرو مصرف کننده برق هستند.چراغ‌های داخل و خارج خوردو، فن، کولر، استارت، شیشه‌ها، رادیو و ضبط و… همه از مصرف‌کننده‌های برق هستند.

علاوه‌بر این اجزای اصلی، قطعات و اجزای دیگری هم هستند که در غیاب آن‌ها سیستم برق خودرو درست عمل نمی‌کند.که نقش این اجزا در برق‌رسانی خودرو را شرح می‌دهیم.

مدارهای الکتریکی

مدارهای الکتریکی خودرو شامل مدار جرقه، مدار شارژ و مدار روشنایی هستند.

مدار جرقه:

مدار جرقه از شمع، کوئل، وایر و دلکو در خودروهای کاربراتوری و کامپیوتر در خودروهای انژکتوری تشکیل شده‌است. کامپیوتر خودرو یا ECU بر وضعیت ماشین به‌صورت لحظه‌ای نظارت دارد و عملکرد آن را کنترل می‌کند. تنظیم میزان مصرف سوخت خودروهای انژکتوری هم توسط این قطعه انجام می‌شود. این قطعه با برق کار می‌کند و در صورت بروز مشکل در برق‌رسانی به آن، قسمت‌های مختلف خودرو به‌درستی عمل نمی‌کنند.

مدار شارژ:

مدار شارژ درواقع شامل تولیدکننده (دینام یا آلترناتور) و ذخیره‌کننده برق (باتری) است .

مدار روشنایی:

همه‌ چراغ‌های خودرو اعم از چراغ‌های داخل اتاق و چراغ‌های بدنه (شامل چراغ‌های اصلی، مه‌شکن، چراغ ترمز، چراغ دنده‌عقب، راهنما و فلاشر) در این مدار قرار می‌گیرند. جریان موردنیاز مدار روشنایی از قبل از سوییچ تغذیه می‌شود تا حتی در صورت خاموش بودن سوییچ، راننده بتواند از سیستم روشنایی استفاده کند.

سوکت یا کانکتور:

کانکتور برق خودرو را از تولید کننده به مصرف کننده منتقل میکند. به زبان ساده می‌توان گفت سوکت، انتهای سیم را به مصرف‌کننده برق متصل می‌کند.

فیوز:

 در مسیر هر یک از اجزای برقی خودرو، یک یا چند فیوز تعبیه شده‌است. اگر در هر یک از اجزای اصلی مشکلی پیش بیاید و جریان عبوری بیش از حد مجاز باشد، فیوز می‌سوزد و جریان برق را متوقف می‌کند که  از آسیب دیدن اجزای اصلی خودروجلوگیری میشود .

بسته به نوع خودرو، قسمت‌های دیگر آن هم ممکن است برقی باشد که در این صورت عملکرد آن‌ها وابسته به سیستم برق خودرو است. از جمله فرمان برقی که در خودروهای پیشرفته به‌عنوان یک آپشن و جایگزین فرمان هیدرولیک به‌کار می‌رود. سیستم ایموبیلایزر یا ضدسرقت هم از جمله آپشن‌های خودرو است که با برق کار می‌کند.

عیب یابی سیستم برق خودرو:

1.اولین علامت بروز نوسان یا قطعی در قسمت‌های برقی به‌خصوص سیستم روشنایی است. اگر به چنین مشکلی برخوردید، قبل از هر کاری جعبه فیوز را بررسی کنید و از سالم بودن فیوزها مطمئن شوید. چون ممکن است سیستم برق خودرو سالم باشد و تنها با عوض کردن یک فیوز مشکل برطرف شود.

2.ممکن است مشکلات سیستم برق از دینام یا سیم‌کشی باشد.

3.همچنین کم‌کاری یا خرابی باتری باعث بروز مشکل می‌شود. کم یا زیاد شدن تولید برق توسط دینام هم سیستم برق‌رسانی خودرو را با مشکل مواجه می‌کند.

4.علاوه‌بر این ممکن است دینام سالم باشد و پارگی تسمه دینام باعث شود فرایند تولید برق به درستی انجام نشود.  

5.یکی دیگر از مشکلاتی که تولید و توزیع برق را مختل می‎کند، خرابی و سولفاته شدن اتصالات باتری است. در این صورت حتی اگر دینام به‌درستی عمل کند، برق تولید شده در باتری ذخیره نمی‌شود.

6.در مورد باتری‌های اسیدی به هم خوردن تعادل میزان آب و اسید هم عملکرد باتری را با مشکل مواجه می‌کند.

 توصیه می‌کنیم حتی در صورت پیدا کردن منشأ مشکل سیستم برق خودرو، خودتان وارد عمل نشوید و کار را به مکانیک متخصص بسپارید.